Kissing Hank’s Ass is een hilarische ontleding van het fenomeen religie. Inderdaad, verreweg de meeste religies beloven een onweer-staanbare beloning als je gelooft en de godheid (in dit geval Hank) vereert en een afschrikwekkende straf als je dat niet doet, en verreweg de meeste religies hebben merkwaardige taboes en voorschriften. De profeet (in dit geval Karl) voorstellen als louter een cynische manipulator is echter ietwat kort door de bocht. Cynische manipulatoren vallen uiteindelijk bij de meeste mensen door de mand (denk maar aan de Baghwan). Een religie slaat alleen aan als de stichter/profeet een charismatische persoonlijkheid is, die hartstochtelijk gelooft in wat hij verkondigt en die bereid is zich grote opofferingen te getroosten.
Het is niet moeilijk rationele verklaringen te bedenken voor het fenomeen religie. De mens is zich als enige levende wezen bewust van zijn sterfelijkheid en vooral als het leven op aarde nasty, brutish and short is valt het niet mee te accepteren dat dit alles is. De mens heeft graag overal een verklaring voor en als (wetenschappelijke) kennis te kort schiet vult geloof de leemten op. De mens heeft een uitgesproken rechtvaardigheidsgevoel en de gedachte dat de goeden die op aarde lijden en de slechten die op aarde gedijen hun verdiende loon zullen ontlopen zit de meeste mensen niet lekker. Van fundamenteler belang is het feit dat de mens gepredisponeerd schijnt te zijn voor het hebben van religieuze gevoelens. Aangezien diepgelovige mensen vaak langer leven en gelukkiger zijn en zich -tenminste tegenwoordig- veelvuldiger voortplanten, is hieraan ook zeker een evolutionair voordeel verbonden.
In de menselijke hersenen bevindt zich een plek die men kan aanduiden als het God-centrum. Stimulering ervan veroorzaakt religieuze ervaringen. Toch zullen de meeste mensen die ervaringen zelf niet of alleen in zeer afgezwakte vorm hebben, want echte prikkeling vindt alleen plaats in extreme omstandigheden: in een ‘bijna dood’ situatie; bij totale sensorische deprivatie; bij langdurig vasten, het gebruik van geestesverruimende middelen en andere methoden om in trance te raken; of tijdens epileptische aanvallen (bij Temporal Lobe Epilepsy). Voor een aantal deskundigen staat het onomstotelijk vast dat Mohammed een epilepticus was en hetzelfde wordt beweerd over Mozes en Paulus. Geen wonder dus, dat Mozes Jahweh tot zich hoorde spreken vanuit een brandend braambos en dat Paulus, waarschijnlijk gekweld door wroeging vanwege zijn aandeel in de vervolging van onschuldige christenen, daarover door de heiland zelf op de weg naar Damascus gekapitteld werd. Jezus is bij mijn weten nog niet ontmaskerd als een epilepticus, maar zonder de onvermoeibare inzet van de apostel Paulus zou hij nooit meer dan een lokale beroemdheid –de zoveelste joodse profeet- zijn geweest.
Dat Mohammed een grotere manipulator was dan de profeten van de concurrerende Abrahamitische religies, staat wat mij betreft buiten kijf. Mozes en Paulus hebben zich met hun visioenen alleen maar ellende op de hals gehaald. Mohammed heeft het verstandiger aangepakt. Dat de openbaringen van Allah hem vaak zeer goed uitkwamen, ontging zelfs zijn toegewijde kindvrouwtje Aisha niet. Het volgende voorbeeld spreekt boekdelen. Mohammed had zijn begerig oog laten vallen op Zainab, de vrouw van zijn aangenomen zoon Zaid. Hij maakte geen enkel bezwaar toen ze van Zaid wilde scheiden, maar volgens de regels van de Arabische cultuur van die tijd was het hem niet toegestaan zelf met haar te trouwen, aangezien een dergelijke relatie als incestueus werd beschouwd. Gelukkig ruimde Allah dit obstakel met een passende openbaring uit de weg. Een voorstelling van zaken die overigens door islamitische apologeten niet ontkend wordt –zij dichtten Mohammed alleen nobeler motieven toe. Men kan gerust stellen dat Mohammed mede gedreven werd door (machts)wellust en winstbejag en het mag dan ook geen verbazing wekken dat de islam op deze punten een zeer accommoderende religie is.
In feite weerspiegelen alle religies de persoonlijkheid van de stichter/voornaamste profeet en dat is een van de redenen waarom de tegenstellingen tussen de nauw verwante religies uit het 'laboratorium' van het Midden-Oosten zo groot zijn. Waar de kernboodschap van het christendom vergeving is, gaat het in de islam om onderwerping: onderwerping van de gelovigen aan Allah en onderwerping van de ongelovigen aan de gelovigen. Terwijl Jezus volhield dat zijn koninkrijk ‘niet van deze wereld’ was, zou Mohammed maar al te graag koning van Arabië zijn geworden. Terwijl het gebruik van geweld in de koran vergoelijkt en zelfs aangemoedigd wordt, gebiedt de bijbel de gelovigen ‘de andere wang toe te keren’. Dit wil niet zeggen dat christenen nooit hun toevlucht tot geweld hebben genomen, maar daarbij lieten ze zich eerder inspireren door het (joodse) Oude dan door het (christelijke) Nieuwe Testament, zoals nu nog steeds het geval is met christelijke fundamentalisten.
De thema's straf en beloning zijn in de islam veel nadrukkelijker aanwezig dan in het christendom. Als atheïst opgegroeid in een oorspronkelijk christelijke samenleving heb ik door osmose heel wat kennis over het christelijke geloof verworven, maar ik heb geen idee hoe christenen zich de hemel voorstellen. Ik ken alleen het obligate beeld van harpspelende engeltjes op een wolk en ik geloof niet dat de huidige paus –al is hij een groot muziekliefhebber- zich inbeeldt dat hij daar nog eens musicerend tussen zal zitten. De voorstellingen van de hel die opgeld deden in de westerse wereld waren eerder ontsproten aan de vruchtbare breinen van Middeleeuwse fantasten dan aan de ingehouden onthullingen van de bijbel. De koran, daarentegen, beschrijft zeer expliciet de zaligheden van het paradijs, waar martelaren kunnen genieten van de diensten van 72 ‘maagden’ (volgens omstreden koranexpert Christoph Luxenberg –een pseudoniem- een verkeerde vertaling van het Aramese woord voor ‘druiven’). De koran herbergt tevens een eindeloze opeenvolging van bedreigingen met verdoemenis en plastische beschrijvingen van de martelingen waaraan ongelovigen en slechte moslims (toevalligerwijs voornamelijk vrouwen) onderworpen zullen worden.
Tegenwoordig wordt door sommige westerse deskundigen gespeculeerd dat Mohammed een louter mythische figuur was en dat de oer-islam een op het 'ketterse' Syrische christendom gebaseerde unificerende staatsideologie representeerde, die bewust gecreëerd werd door heersers die zich als zijn opvolgers voordeden. Het is heel goed mogelijk dat de figuur Mohammed de samensmelting is van meerdere profeten (vooral omdat er volgens Luxenberg tussen de ‘Mekkaanse’ en ‘Medinensische’ verzen een kloof van minstens een eeuw gaapt), maar dat de islam duidelijk het stempel draagt van (vaak weinig verheffende) menselijke preoccupaties is onmiskenbaar.
Dit artikel is ook te vinden op de website Het Vrije Volk.
Het is niet moeilijk rationele verklaringen te bedenken voor het fenomeen religie. De mens is zich als enige levende wezen bewust van zijn sterfelijkheid en vooral als het leven op aarde nasty, brutish and short is valt het niet mee te accepteren dat dit alles is. De mens heeft graag overal een verklaring voor en als (wetenschappelijke) kennis te kort schiet vult geloof de leemten op. De mens heeft een uitgesproken rechtvaardigheidsgevoel en de gedachte dat de goeden die op aarde lijden en de slechten die op aarde gedijen hun verdiende loon zullen ontlopen zit de meeste mensen niet lekker. Van fundamenteler belang is het feit dat de mens gepredisponeerd schijnt te zijn voor het hebben van religieuze gevoelens. Aangezien diepgelovige mensen vaak langer leven en gelukkiger zijn en zich -tenminste tegenwoordig- veelvuldiger voortplanten, is hieraan ook zeker een evolutionair voordeel verbonden.
In de menselijke hersenen bevindt zich een plek die men kan aanduiden als het God-centrum. Stimulering ervan veroorzaakt religieuze ervaringen. Toch zullen de meeste mensen die ervaringen zelf niet of alleen in zeer afgezwakte vorm hebben, want echte prikkeling vindt alleen plaats in extreme omstandigheden: in een ‘bijna dood’ situatie; bij totale sensorische deprivatie; bij langdurig vasten, het gebruik van geestesverruimende middelen en andere methoden om in trance te raken; of tijdens epileptische aanvallen (bij Temporal Lobe Epilepsy). Voor een aantal deskundigen staat het onomstotelijk vast dat Mohammed een epilepticus was en hetzelfde wordt beweerd over Mozes en Paulus. Geen wonder dus, dat Mozes Jahweh tot zich hoorde spreken vanuit een brandend braambos en dat Paulus, waarschijnlijk gekweld door wroeging vanwege zijn aandeel in de vervolging van onschuldige christenen, daarover door de heiland zelf op de weg naar Damascus gekapitteld werd. Jezus is bij mijn weten nog niet ontmaskerd als een epilepticus, maar zonder de onvermoeibare inzet van de apostel Paulus zou hij nooit meer dan een lokale beroemdheid –de zoveelste joodse profeet- zijn geweest.
Dat Mohammed een grotere manipulator was dan de profeten van de concurrerende Abrahamitische religies, staat wat mij betreft buiten kijf. Mozes en Paulus hebben zich met hun visioenen alleen maar ellende op de hals gehaald. Mohammed heeft het verstandiger aangepakt. Dat de openbaringen van Allah hem vaak zeer goed uitkwamen, ontging zelfs zijn toegewijde kindvrouwtje Aisha niet. Het volgende voorbeeld spreekt boekdelen. Mohammed had zijn begerig oog laten vallen op Zainab, de vrouw van zijn aangenomen zoon Zaid. Hij maakte geen enkel bezwaar toen ze van Zaid wilde scheiden, maar volgens de regels van de Arabische cultuur van die tijd was het hem niet toegestaan zelf met haar te trouwen, aangezien een dergelijke relatie als incestueus werd beschouwd. Gelukkig ruimde Allah dit obstakel met een passende openbaring uit de weg. Een voorstelling van zaken die overigens door islamitische apologeten niet ontkend wordt –zij dichtten Mohammed alleen nobeler motieven toe. Men kan gerust stellen dat Mohammed mede gedreven werd door (machts)wellust en winstbejag en het mag dan ook geen verbazing wekken dat de islam op deze punten een zeer accommoderende religie is.
In feite weerspiegelen alle religies de persoonlijkheid van de stichter/voornaamste profeet en dat is een van de redenen waarom de tegenstellingen tussen de nauw verwante religies uit het 'laboratorium' van het Midden-Oosten zo groot zijn. Waar de kernboodschap van het christendom vergeving is, gaat het in de islam om onderwerping: onderwerping van de gelovigen aan Allah en onderwerping van de ongelovigen aan de gelovigen. Terwijl Jezus volhield dat zijn koninkrijk ‘niet van deze wereld’ was, zou Mohammed maar al te graag koning van Arabië zijn geworden. Terwijl het gebruik van geweld in de koran vergoelijkt en zelfs aangemoedigd wordt, gebiedt de bijbel de gelovigen ‘de andere wang toe te keren’. Dit wil niet zeggen dat christenen nooit hun toevlucht tot geweld hebben genomen, maar daarbij lieten ze zich eerder inspireren door het (joodse) Oude dan door het (christelijke) Nieuwe Testament, zoals nu nog steeds het geval is met christelijke fundamentalisten.
De thema's straf en beloning zijn in de islam veel nadrukkelijker aanwezig dan in het christendom. Als atheïst opgegroeid in een oorspronkelijk christelijke samenleving heb ik door osmose heel wat kennis over het christelijke geloof verworven, maar ik heb geen idee hoe christenen zich de hemel voorstellen. Ik ken alleen het obligate beeld van harpspelende engeltjes op een wolk en ik geloof niet dat de huidige paus –al is hij een groot muziekliefhebber- zich inbeeldt dat hij daar nog eens musicerend tussen zal zitten. De voorstellingen van de hel die opgeld deden in de westerse wereld waren eerder ontsproten aan de vruchtbare breinen van Middeleeuwse fantasten dan aan de ingehouden onthullingen van de bijbel. De koran, daarentegen, beschrijft zeer expliciet de zaligheden van het paradijs, waar martelaren kunnen genieten van de diensten van 72 ‘maagden’ (volgens omstreden koranexpert Christoph Luxenberg –een pseudoniem- een verkeerde vertaling van het Aramese woord voor ‘druiven’). De koran herbergt tevens een eindeloze opeenvolging van bedreigingen met verdoemenis en plastische beschrijvingen van de martelingen waaraan ongelovigen en slechte moslims (toevalligerwijs voornamelijk vrouwen) onderworpen zullen worden.
Tegenwoordig wordt door sommige westerse deskundigen gespeculeerd dat Mohammed een louter mythische figuur was en dat de oer-islam een op het 'ketterse' Syrische christendom gebaseerde unificerende staatsideologie representeerde, die bewust gecreëerd werd door heersers die zich als zijn opvolgers voordeden. Het is heel goed mogelijk dat de figuur Mohammed de samensmelting is van meerdere profeten (vooral omdat er volgens Luxenberg tussen de ‘Mekkaanse’ en ‘Medinensische’ verzen een kloof van minstens een eeuw gaapt), maar dat de islam duidelijk het stempel draagt van (vaak weinig verheffende) menselijke preoccupaties is onmiskenbaar.
Dit artikel is ook te vinden op de website Het Vrije Volk.
